آمریکاشناسی(۲)

کاوش نیوز- حسین پایین محلی، در طول تاریخ بشری شاهد ظهور،قدرت نمایی، بسط ونهایتا افول واضمحلال تمدنهای بسیاری بوده ایم. حکومتها وتمدنها درسیر تاریخی خود به دلایل چندی که عمدتا داخلی است به تعبیر زیبای مولای متقیان _ نادیده گرفتن اصول،عدم به کارگیری نخبگان،حاکم شدن دون پایگان،فساد وغرور،_ممکن است با حمله ای خارجی سرنگون شوند چنانچه حکومت ساسانیان وصفویان در تاریخ ما چنین بودند ویا شوروی تجزیه شد.

اما این پرسش به وجود می آید که غرب چگونه همچنان قدرتمند است وغربزدگان چشم به آن دارند و در راس آن امریکا چنین در فضای جهانی یاغیگری میکند؟!

باید به این پرسش در چندسطح پاسخ داد:

اول آنکه غرب اکنون هژمون نیست وجهان کنونی شاهد حضور قدرتهای شرقی چون جمهوری اسلامی ایران، روسیه، چین، برخی کشورهای امریکای لاتین وکشورهای مسلمان هست. به عبارتی جهان امروز قریب به دو دهه پس از فروپاشی شوروی و یک دهه پس از ۱۱ سپتامبر چند قطبی است.

دوم اینکه غرب در ذات خود بحران دارد واصول آن توحیدی والهی نبوده چه برسد به آنکه از آن عدول کند.

سوم آنکه تمدنها سیر تاریخی دارند وتمدن غرب اگرچه اصول نامقدسی داشته اما از وجود نخبگان بهره برده وبه غارت عالم به خصوص افریقا وامریکای لاتین وآسیا پرداخته.

چهارم آنکه این سلسله نوشتارها باهدف تبیین بحران غرب و تاکید بر اتمام دوره تاریخی استعمار غربی وامپریالیسم امریکا به علاقه مندان تقدیم میشود.

پیشتر درنوشتارهای مستقلی به معرفی برخی اثار درحوزه آمریکاشناسی انتقادی ومعرفی متفکرانی پرداختیم.

این اثار انتقادی شامل طیف وسیعی از متفکران از مکتبهای مختلف فکری اعم از شرق وغرب ازایران تاخود امریکا چون فیلسوفان، فیلسوفان سیاسی، اندیشمندان آمریکاشناس غربی وشرقی رادر بر میگیرد.

دراین نوشتار به یکی از هشت متفکر بزرگ قرن بیستم که نهمین دهه زندگی خود را طی میکند خواهیم پرداخت.او کسی نیست جز نوام چامسکی؛ متفکری که هم درحوزه زبان شناسی برای محافل آکادمیک  بانظریه گشتاری وهم درحوزه سیاسی درفضای رسانه ای جهان شناخته شده است.

چامسکی قریب به نیم قرن وبلکه بیشتر به عنوان متفکری ازآدیخواه به رصد تحولات بین المللی ونقد سیاستهای کلان داخلی وخارجی آمریکا درقبال موضوعات گوناگون  پرداخته است. این نقدها از جنگ ویتنام تا حمایت از فلسطین وتحریمهای ایران راشامل میشود لذا ایالات متحده نیز روی خوشی به او نشان نمیدهد و به وی به عنوان یک دشمن مینگرد که محدودیتهایی برای او رقم زده. رژیم تمامیت خواه فلسطین اشغالی نیز از ورود او به فلسطین جلوگیری نمود. بااین مقدمات به سراغ کتاب می رویم؛ کتاب جاه طلبیهای امپراتوری.

عنوان کتاب جالب وطرح آن جذاب است.عقابی که پرچم امریکا را درچنگال خود گرفته.

ویژگی امپراطوری ها بسط خود وماهیت امپریالیستی است که باحمله دیگری درصدد بسط جغرافیای سیاسی و استعمار ملتها وتغذیه از منابع طبیعی وانسانی دیگر کشور هاست.

این کتاب شامل ۹فصل ومجموع مصاحبه با دیوید بارسامیان است که توسط نشر اختران چاپ گردیده است.

چامسکی در فصل اول کتاب حمله به عراق را استراتژی جدید شورای ملی امریکا که نمیخواهد در حقوق بین الملل مبنایی داشته باشد می داند.به عبارتی این جنگ را پیشگیرانه میخواند.این زمینه رابرای اقدامات بعدی نیز فراهم میکند.یعنی مواظب باشید ممکن است گزینه بعدی شماباشید.به زعم چامسکی ایالات متحده بزرگترین خطر برای صلح جهانی است.

قوانین بین المللی برای سیاستمداران امریکا مهم نبوده این نه به بوش بلکه میتوان در سخنرانی "دین اچسن" مشاور ارشد دولت کندی یافت که به وضوح بیان کرده.

به زعم نویسنده بعداز جنگ دوم جهانی خلیج فارس منطقه اصلی تولید انرژی بوده است.امریکا به این منطقه چشم طمع داشته چنانکه در سند وزارت کشور درسال ۱۹۴۵ درباب عربستان و منابع نفتی آن صحبت میکند.باتوجه به اینکه امریکا به کشور هایی چون ایران، ونزوئلا، کلمبیا ونیجیریه مشکل دارد.امریکا درکنار ترکیه ورژیم اشغالگر قدس به تحریک پان ترکیستها در شمال غربی ایران میپردازد.

البته آنها با ایران وارد جنگ نمیشوند چون به کشوری حمله میکنند که با آنان نجنگد.

وی درادامه درباب اشغال عراق نظر فیزیکدان اتمی سرشناس دانشکاه هاروارد را اشاره میکند که او زیراک رانیروگاه تولید برق دانست.

وی ازنادیده گرفتن حقوق شهروندان درامریکا میگوید.ازجمله میتوان به حق دستگیری وبازداشت شهروندان به مدت نامحدود وبی هیچ اتهامی اشاره کرد که به خانواده یا وکیل نیز دسترسی ندارند.

متفکر انتقادی درادامه از کسری بودجه عظیم امریکا میگوید  واینکه درامریکا برنامه های اجتماعی تضعیف و دموکراسی تحلیل خواهد رفت.

عنوان فصل دوم زبان ثانوی است

اینکه چگونه میتوان درحوزه رسانه از زبانی بهره گرفت که افکار عمومی راجهت داد وکنترل نمود و مهندسی رضایت ایجاد کرد.

اینجاست که چامسکی از صنعت روابط عمومی میگوید.آنان ابتدا به کنترل افراد درساعات کار وبعد دراوقات فراغت پرداختند. به عبارتی اصل مدیسونی حاکم است(مردم خطرناکند).دراین اصل باید از اقلیت توانگر در مقابل اکثریت دفاع کرد.

مثلا حمله امریکا به عراق را درنظر بگیرید.مردم هیچ جای جهان از عراق نمیترسند اما ایالات متحده با تبلیغات این ترس را در کشورش برای مردم نسبت به عراقیها ایجاد کرده؛امریکا کشوری وحشت زده است مردم از همه چیز میترسند.

به قول رابرت داگلاس: امریکا تنها کشوری است که کسی را به خاطر دفاع از کشورش دربرابر حمله تروریست میخواند‌.

فصل سوم تعییر رژیم نام دارد.

چامسکی به تغییر رژیم در شیلی که باکودتای شکل گرفت ومورد حمایت امریکا بود ویا به کودتای ۲۸مرداد درایران وسرنگونی مصدق اشاره میکند. چامسکی یکی از نتایج کودتای ۱۹۵۳ درایران را دستیابی امریکا به ۴۰ درصد سهام  نفت توسط انگلیسیها درایران میداند.

همین نگاه خصمانه درباب کوبا نیز وجود دارد. چرا که کاسترو نمایانگر تمرد موفقیت آمیز ازامریکا است.

امپریالیسم متعارف به دنبال حکومتهایی مستقل اما با حکمرانی ضعیف وشکننده اند.

چامسکی به نقل از لعل نهرو میگوید نژاد پرستی در ذات حکومت امپریالیستی است.

گاهی تصرف برای منابع است وگاهی انگیزه های دیگری نیز وجود دارد. مثلا تصرف فلسطین برای موقعیت سوق الجیشی بود وتسلط بر تگزاس در ۱۵۰سال پیش برای پنبه که عامل انقلاب صنعتی بود. نفت نیز امروزه قوه محرکه دنیای صنعتی است لذا باید عراق درزیرسلطه آنان باشد.

جهان سه شریک عمده اقتصادی دارد.امریکای شمالی، آسیای شمالی، اروپا. امریکا فقط دریک بعد_بعدنظامی_بی همتاست ونه درسایرابعاد یکی از دلایل جنگ امروزه  اعتبار است نه منافع. به عبارتی امریکاییها وقتی احساس کنند کسی حتی نه منافع بلکه اعتبار آنها را خدشه وارد کرده درصدد مقابله بر می آیند.

 فصل چهارم جنگهای تهاجمی نام دارد

دراین فصل چامسکی بابیان رئوس کلی استراتژی امنیت ملی امریکا میگوید که این دکترین را امریکاییها تنها برای خود مجاز میدانند. سپس لیستی از عملیاتهای بزرگ در کشتار جمعی توسط امریکاییها را ردیف میکند که یا آنها عامل بودند ویا حامی آن محسوب میشدند. از کودتا برعلیه چاوز در ونزوئلا تا عملیات موگلس در کوبا، حمله به ویتنام جنوبی، تجاوز به پاناما، تجاوز اسرائیل به لبنان، و...

درادامه وی از مجهز نمودن اسرائیل توسط امریکا باسلاح های چون میوهد خبر میدهد که طبیعتا جمهوری اسلامی  ازآن باخبر است و سازمان اطلاعات ایران با خوانش این گزارشات درصدد پاسخگویی است وآن هم گسترش سلاح است.

امریکا حتی فضا رادنظامی کرده واین امر واکنش چین ودروسیه را درپی داشته است.

تاریخ حکومترانی درامریکا به گونه ای است که هر رییس جمهور سعی میکند بیشترداز ترورها،دعملیاتهای نظامی در کشورهای ثالث جهت براندازی حکومتهای دموکراتیک وقتل وکشتار مردم بیگناه برای نیل به اهداف امپریالیستی سود ببرند.

فصل پنجم بانام تاریخ وحافظه است.

درنظر فیلسوف زبانشناس، ایالات متحده رژیم جنایت،قتل وخشونت است که کشورهایی رانابود کرد ودرامریکای لاتین حدود ۲۰۰هزار نفر کشته وصدها هزار یتیم وبیوه برجای گذاشت.

ازمنظر ایالات متحده عمده مردم دشمن هستند لذا باید اعمال قدرتمندان را ازآنان مخفی کرد. افکار عمومی امروز اقدامات ایالات متحده را تحمل نخواهد کرد واین علت اصلی ناتوانی این سیستم برای ادامه عملیاتهای جنایتکارانه است که پیشتر به آسانی قابل انجام بود.

ایالات متحده تلاش میکند حتی افکار وباورهای مردم راتغییر دهد وازاین راه از ورود برخی حوادث درتاریخ جلوگیری کند  چراکه چیزی که وارد تاریخ نشده دیگر نیازمند تلاش برای پاک کردن ندارد.

امریکا برخلاف آنچه میپندارند دنبال نفت نیست_چون دربازار به دست می آید_بلکه به دنبال کنترل بر نفت است چرا که باکنترل نفت از عدم وابستگی دشمنانش جلوگیری میکند.

فصل ششم دکترین اهداف خیر خواهانه نام دارد

چامسکی با اشاره به حملات روسیه به گروزنی درسال ۱۹۹۹ آن را توسط امریکا جنایات جنگی میخواند ولی درست زمانیکه همین اقدام درفلوجه توسط امریکا شکل میگیرد آزاد سازی خوانده میشود. یا استفاده از دی اوکسین در حملات ویتنام توسط  کندی. امریکا به زعم متفکر سیاسی هیچ از جنایتهایش نمی اموزد، چامسکی درادامه جنایتکاران جنگی واقعی را برنامه ریزان واشنگتن میداند نه سربازان جبهه ها.

به فصل هفتم کتاب میرسیم.بانام دفاع عقلانی.

دراین فصل چامسکی اشارتی به نظام تامین اجتماعی درامریکا دارد‌ اینکه این نظام به دیگران وطبقه متوسط اهمیت میدهد و این اصل درنظر ثروتمندان مخرب است لذا باقوانینی درصدد محدود سازی آن وکاهش خدمات اجتماعی آن هستند.

تحدید تامین اجتماعی بااین هدف است که مردم اتم گونه باشند تا با یکدیگر متحد نشوند.

همینطور نامی ازبرخی از متفکرین که خیلی ساده برای نابودی دیگران فرمول ارائه میدهند.دراینجاچامسکی به صنعت روابط عمومی میپردازد که آگاهانه جایگزین نظام انتخاباتی شده است.

آخرین فصل:دنیای دیگری ممکن است

اچ کار درکتاب تاریخ چیست چنین پیشبینی میکند که جریان ضد سرمایه داری نهایتا زبانه خواهد کشید.چامسکی نیز دراین فصل احتمال وقوع انقلاب، سقوط عظیم اقتصادی ویا شاید حادثه ای که منجر به جنگی بزرگ را رقم بزند از نظر دور نمیداند (توجه کنیم که این کتاب چند سال پیش وقبل از حوادث انتخابات ریاست جمهوری امریکا نوشته شده است) چامسکی میگوید باید مردم را اگاه کرد تا ازاین وضعیت بیرون بیایند ازمنظر او جهان دیگر ناممکن نیست.

این نوشتار راباجمله ای از برتراند راسل به پایان میرسانیم

در ذات امپریالیسم است که شهروندان قدرتهای امپراطوری همیشه آخرین کسانی هستند که از اوضاع واحوال مستعمرات آگاه میشوند وبه ان اهمیت میدهند