کاوش نیوز-الهه قهرمان، به گفته کارشناسان وجود ریزگرد‌ها در شمال گلستان به طور عمده منشأ خارجی دارد که از طرف صحرای قره قوم ترکمنستان در همسایگی این استان نشئت می‌گیرد. به همین خاطر سال‌هاست عنوان می‌شود وزارت امور خارجه باید برای پیشگیری از گسترش این پدیده رایزنی‌های لازم را انجام دهد، وگرنه سطح ۸۰۰ هزار هکتاری اراضی شمال گلستان نیز مستعد ایجاد ریزگرد‌ها هستند.

گلستان در معرض خطر بیابانی شدن
پیشروی بیابان خطری است که بیشتر استان‌های کشور را تهدید می‌کند و گلستان هم از این قاعده مستثنی نیست. اما واقعیت این است که این منطقه در لیست استان‌های بیابانی قرار دارد. در گلستان به علت نداشتن شرایط بارندگی مساعد وعدم رعایت اصول زراعت، مناطق شمال و شرق آن بیشتر در معرض بیابانی شدن هستند، به طوری‌که رئیس منابع طبیعی استان با بیان اینکه ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی استان در معرض بیابانی شدن هستند، گفته: «این بیابانزایی پیامد‌های اقتصادی بدی در تولیدات استان به خصوص در بخش کشاورزی دارد. البته مهم‌ترین راه مقابله با بیابانزایی بوته کاری است که با این کار می‌توان تولیدات علوفه را افزایش داد و هزینه خوراک دام‌ها را کمتر کرد.»
وجود ۱۳۰ هزار هکتار اراضی بیابانی
بیابان‌های گلستان نیازمند توجه ویژه و ملی هستند و با اجرای طرح‌هایی دست و پا شکسته آن هم به صورت سالانه و در محدوده‌ای به اندازه ۳ هزار هکتار نمی‌توان به مقابله با این پدیده پرداخت. به گفته مدیرکل منابع طبیعی استان گلستان، حفظ و افزایش پوشش گیاهی مهم‌ترین کاری است که می‌توانیم انجام دهیم و در صورتی که با طبیعت مدارا کنیم خودش احیا می‌شود. عبداالرحیم لطفی با بیان اینکه سطح و کیفیت جنگل‌ها در گلستان کاهش یافته، می‌گوید: «روند شخم در جهت شیب، کار کشاورزی بی‌ضابطه، عدم انجام بی‌خاک ورزی و مسائل دیگر باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و کربن ذخیره شده در خاک می‌شود که باید تصمیمی درست در این‌باره گرفته شود.» در همین رابطه آراز محمد قرنچیک کارشناس هواشناسی گلستان نیز با اشاره به افزایش ریزگرد‌ها در فضای استان می‌گوید: «گلستان از نظر وقوع گردوغبار در جایگاه پنجم کشور قرار دارد و عوامل مؤثر بر سیر صعودی ریزگرد‌ها را باید در تغییر اقلیم و تغییر پراکنش بارندگی‌ها جست‌وجو کنیم.» به گفته این مسئول، راه‌حل عبور از این شرایط، اقدامات پیشگیرانه از قبیل تغییر الگوی کشت، حفظ ذخایر آبی و احیای تالاب‌هاست.
طوفان خاک در راه است
طی سال‌های اخیر طوفان گرد وغبار مشکلات زیادی برای مردم استان‌های مختلف و همچنین منطقه گلستان به‌وجود آورده است. پدیده‌ای که منشأ نیمی از آن به خارج از مرز‌ها باز می‌گردد و با توجه به اینکه گلستان در معرض بیابانی شدن است وقوع اینگونه طوفان‌ها در این منطقه دور از انتظار نیست. آسیب و صدمات طوفان گرد وغبار، بیشتر به مناطق روستایی و کشاورزی می‌رسد. هم‌اکنون ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار از بیابان‌های کشور مستعد تولید طوفان گردوخاک هستند که ۳۰ هزار هکتار از این اراضی در گلستان قرار داشته و مولد طوفان می‌باشند. بعد از اینکه چند هفته قبل گرد وخاک مهیبی بخش‌هایی از گلستان را در برگرفت، اعلام شد باید بحث طوفان‌های گردو غبار به طور جدی‌تر دنبال و با تشکیل ستادی برای مقابله با این پدیده تدابیری اندیشیده شود.
در همین رابطه مدیرکل آب منطقه‌ای گلستان می‌گوید: «گردوخاکی که در ماه گذشته شاهد آن بودیم پیش درآمدی برای طوفان‌های آینده است و اگر برنامه پیشنهاد شده و پیش بینی شده عملیاتی نشود با توجه به سرعت بالای تخریب، گلستان به شرایط بحرانی خواهد رسید.»
سیدمحسن حسینی ادامه می‌دهد: «مهار کانون‌های گردوخاک فرآیندی کوتاه مدت نیست، همان طور که تخریب طبیعت در طولانی مدت به وجود می‌آید احیای آن هم به زمان زیادی نیاز دارد. بدین ترتیب گام نخست برای مقابله با گردوخاک، شناسایی این پدیده و اقدام برای رفع آن است و تأخیر در اقدامات اجرایی به منظور پیشگیری از گسترش ریزگرد‌ها توجیهی نداشته و ندارد. امیدواریم با مشارکت و همراهی مردم استان و دستگاه‌های اجرایی با مدیریت و برنامه‌ریزی از وقوع این پدیده پیشگیری کنیم.»
خلیج گرگان، منبع گرد وغبار
با توجه به اینکه خلیج گرگان بزرگ‌ترین خلیج دریای خزر به شمار می‌آید، حفظ و احیای آن از اهمیت ویژه‌ای برخورداراست. اما این خلیج چند سالی است که گرفتار خشکسالی شده. تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی و برداشت بی‌رویه از منابع آبی زیرزمینی باعث شده که از سطح ۴۰ هزار هکتاری این خلیج بیش از ۸ هزار هکتار آن خشک شود و در صورت پیشروی خشکی تمام شهر‌های حاشیه خلیج درگیر ریزگرد می‌شوند. حالا گلستان مانده و اراضی بیابانی و خلیجی که می‌تواند به منشأ تولید ریزگرد‌ها تبدیل شود و مدیرانی که با این دست و آن دست کردن، فقط زمان را از دست می‌دهند.