کاوش نیوز- زهرا بهرامی: مطابق الگوهای ارائه شده تنها 15 هزار هکتار اراضی نسقی گلستان اجازه کشت شالی دارند اما آمارهای غیررسمی از کشت سالانه حدود 60 هزار هکتار شالی و برداشت بیش از 350 هزار تن برنج در استان حکایت می‌کند.

همزمان با  آغاز فصل کشت شالی استاندار گلستان در کارگروه رفع تنش آبی استان از در نظر گرفتن تسهیلات و بسته‌های حمایتی برای کشاورزانی که به جای شالی، کشت جایگزین انجام دهند و نسبت به هوشمند کردن چاه‌های آب اقدام کنند، خبر داد.

علی‌محمد زنگانه هشدار داد که سفره‌های زیرزمینی آب در گلستان رو به کاهش است و باید به سمت مدیریت صحیح مصرف آب پیش برویم. اما دغدغه معیشت باعث شد کشاورزان گلستانی رویه گذشته در کشت شالی را در پیش بگیرند.

*از سَرِ ناچاری شالی کشت می‌کنیم

یک کشاورز گلستانی با تاکید براینکه کشاورزان برای تامین معیشت و تاب آوردن در شرایط اقتصادی موجود و تورم‌زا، مجبور به کشت شالی هستند، به کاوش نیوز گفت: هنوز دلایل اصرار بر کشت نشدن شالی در گلستان برای کشاورزان مشخص نیست؛ اگر بحث بر سر بی‌آبی و محدودیت منابع آبی است ما آنرا باور نداریم چراکه متولیان همچنان در حال سدسازی و جلوگیری از نفوذ آب به سفره‌های زیرزمینی هستند.

رضا بیانی با بیان اینکه معتقدیم گلستان دچار سوء مدیریت آب است، تصریح کرد: به کشاورز گلستانی می‌گویند محصول دیگری را جایگزین کشت شالی کن اما هیچ محصولی از بُعد اقتصادی قابل رقابت با شالی نیست.

وی تاکید کرد: هم اکنون کشت و محصول جایگزین برای شالی در گلستان نداریم مگر این‌که دولت همین محصولات (پنبه، کنجد، سویا) را کمی حمایت کند تا این محصولات بتوانند با شالی رقابت کنند وگرنه تا این شرایط حاکم است هیچ انگیزه‌ای برای کشاورزان گلستانی در جایگزین کردن محصول دیگر به‌جای شالی وجود ندارد.

*هشدارهای لازم را داده‌‌ایم

اما عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان با بیان اینکه از ۳۰ سال پیش هشدارهای لازم را برای شالیکاری داده ایم، اظهار کرد: بیش از ۵۰ درصد از منابع زیرزمینی به برنج اختصاص داده می‌شود؛ با توجه به اینکه این گیاه بیش از ۸۳ درصد منابع آبی را استفاده می‌کند هیچ جایگاهی در کشت تابستانه ندارد.

علیرضا کیانی با تاکید بر اینکه بین دو نگاه معیشت کشاورزان و نگاه فنی متولیان باید همخوانی ایجاد شود، اضافه کرد: دو نگاه کوتاه مدت و بلندمدت باید در نظر گرفته شده تا بتوانیم کشت این محصول را مدیریت کنیم.

وی بیان کرد: خشکه کاری شالی یکی از این روش‌ها است که مصرف آب را از ۱۳ هزار مترمکعب به هفت هزار و ۵۰۰ هزار مترمکعب می‌رساند و در مقابل کشت گیاهان تابستانه مانند کلزا و پنبه درآمد بیشتری دارد و می‌تواند با آنها رقابت کند.

*با دستور و بخشنامه راه به جایی نمی‌بریم

دبیر خانه کشاورز استان گلستان هم در گفتگو با کاوش نیوز متذکر شد: هم‌اکنون کشت جایگزین شالی که هم برای کشاورز انگیزه ایجاد کرده و هم آب کمتری استفاده کند وجود ندارد؛ از اینرو کشاورز گلستانی برای تامین معیشت از سَرِ ناچاری دست به کشتی می‌زند که آب‌بَر است.

علی قلی ایمانی تاکید کرد: اگر می‌خواهیم به این نتیجه برسیم که کشاورزی مستمر و پایدار با نگاه بهره‌وری از منابع آب و خاک داشته باشیم باید نگاه ما به اقتصاد خانواده کشاورز باشد؛ ما نمی‌توانیم کشاورز و خانواده آن را گرسنه نگه‌داریم و بعد انتظار داشته باشیم کشاورز در تغییر الگوی کشت و یا کشت جایگزین با دولت همکاری داشته باشد.

وی با تاکید براینکه با دستور، بخشنامه، قوه قهریه و صلبیه راه به جایی نمی‌بریم  و باید هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی برای تامین ملزومات و الزامات داریم، ادامه داد: نمی‌توانیم صورت مسئله را برای کشاورزان پاک کنیم و بدون آنکه کشت جایگزین برنج تعریف کنیم طرح ممنوعیت یا محدودیت کشت برنج اجرا کنیم.

ایمانی با بیان اینکه اگر قرار است تصمیمی گرفته شود باید بر مبنای شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حاکم باشد، خاطرنشان کرد: تنها راه برون رفت، داشتن نگاه ویژه به اقتصاد کشاورز است؛ تاکید می‌کنم ما نمی‌توانیم یک مسیر را بدون آنکه مسیر جایگزینی تعریف کنیم، ببندیم.