به گزارش کاوش نیوز به نقل از مهر،فاطمه خورشیدی اظهار کرد: مسجد «خَمسه طَیّبه» یکی از ۴۴ مسجد اصیل بافت تاریخی گرگان است که از بدِ حادثه، در محدوده پروژه آفتاب واقع شده و متاسفانه هرآن بیم تخریب آن می رود.

وی افزود: این مسجد در سال ۱۳۴۰ در خیابان سرخواجه بنا شد، زمانی که خیابان کشی های وسیع شهری و تخریب های متعاقب آن به اتمام رسیده بود، بنابراین مسجد نه تنها در این سال ها تخریب نشد بلکه رشد مطلوبی نیز داشته است.

خورشیدی تصریح کرد: این مسجد دارای یک حیاط در جبهه جنوبی، یک شبستان دو طبقه در جبهه غربی و حیاطی ثانویه در جبهه شمالی است که بنا را در اندک زمانی پیش از این به بافت تاریخی وصل می کرد.

وی تصریح کرد: بخشی از این بافت تاریخی ارزشمند به علت پیشرفت پروژه آفتاب کاملاً از بین رفته است.

خورشیدی ادامه داد: از حیث موقعیت شهری، خمسه طیبه جزو مساجد محلی است که نشان دهنده حوزه نفوذ نسبتاً بالای آن است.

وی اضافه کرد: این مهم را می توان از مراجعه مداوم مردم در طول روز و فعال بودن مسجد در کلیه اعیاد و عزاداری ها نیز دریافت.

وی گفت: از حیث ویژگی های منحصر به فرد، خمسه طیبه از معدود مساجد تاریخی حیاط دار در گرگان و تنها مسجدی است که مأذنه چوبی آن سالم و پابرجا ست.

کارشناس ارشد معماری اظهار کرد: اگر بخواهم دلیلی بر اهمیت این مأذنه بگویم باید به سبقه سنتِ معماری مساجد تاریخی گرگان بازگشت. توضیح مختصر آنکه با توجه به اقلیم و فرهنگ شهر گرگان، مساجد گرگانی اصیل فاقد هرگونه گنبد، منار یا مناره های جفتی بوده اند.

وی بیان کرد: در آن زمان قوم بَنگِشی ها از منطقه بنگش در افغانستان به این سرزمین مهاجرت کرد و از آنجا که ملک و زراعتی نداشتند و همچنین به سبب مهارت در کار با چوب، نجاری را در پیش گرفتند تا محلی برای امرار معاش خود فراهم کرده باشند.

خورشیدی ادامه داد: بنگشی ها منبت و خراطی و نجاری های خُرد می کردند و همچنین در برخی مساجد نیز مشغول به کار نجاری بودند.

وی تصریح کرد: از وجهی دیگر گرگان شهری مذهبی بود و بهترین راه پذیرفته شدن مهاجران از سوی مردم بومی، ساخت یک مسجد به نظر می رسید.

این کارشناس ادامه داد: بنابراین بنگشی ها در محله شیرکش و در نزدیکی مدرسه دقیقی مسجدی بنا نهادند به نام مسجد بنگشی ها که امروزه به مسجد ابوذر معروف است. اما این مسجد تفاوتی اساسی با مساجد اصیل داشت و آن مأذنه چوبی بود که در قسمت کلاغ نشینِ سقف الحاق شده بود که امروزه بر اثر تغییرات، مأذنه به کلی تخریب شده است.

خورشیدی بیان کرد: بنگشی ها در زمان به دست گرفتن تعمیرات در مساجد «خمسه طیبه»، «مُلّاعلی» و «استاد کریم» نیز، این گونه از مأذنه را الحاق کردند که در حال حاضر این عنصر صرفاً در مسجد خمسه طیبه باقی مانده است و همانطور که پلاک های مجاور آن به نوبت تخلیه و تخریب می شوند، متاسفانه این مسجد نیز به دلیل مجاورت با پروژه آفتاب، به زودی تخریب خواهد شد.