کاوش نیوز-سپهر خلجی:  به طور طبیعی بار اصلی فشار اجرایی اداره عمومی کشور به عهده دولت‌هاست با مجموعه‌ای از فراز و فرودها، توفیقات و نارسایی‌ها در حوزه‌های مورد انتظار افکار عمومی. از تشکیل دولت سیزدهم یکسال گذشت و با مجموعه اقداماتی که در این مدّت صورت گرفت راحت‌تر می‌توان به قضاوت نشست.
اگرچه به صورت طبیعی مهم‌ترین انتظارات، مربوط به بخش اقتصاد و معیشت عمومی است که نیازمند تبیین خدمات صورت گرفته و احیاناً برشماری دلایل تداوم برخی نارسایی‌ها، از سوی مدیران و کارشناسان این حوزه می‌باشد، اما قصد دارم در این مختصر، ۱۲ «تحول رویکردی» دولت سیزدهم که این دولت را از دولت‌های ادوار متمایز کرده و هر یک از این تحولات می‌تواند مقوّم و پیشران حرکت رو به جلو در سایر حوزه‌ها باشد، بیان کنم؛
  پایبندی به اخلاق در مناسبات و تعاملات حکمرانی: نیاز به توضیح اضافه ندارد که برخی رفتارهای گذشته در بی‌اخلاقی و بی‌انصافی، بر هم‌زدن روابط قوا با برتری‌جویی و ادبیات تخریبی، سیاه‌نمایی عملکرد نظام در ۴۰ سال گذشته، مقصرنمایی از گذشتگان برای جبران نارسایی‌های مدیریتی خود و... در شخص رئیس جمهور رئیسی وجود ندارد و به همین نسبت این روحیه اخلاقی و انصاف‌گرایی در بدنه مسئولان ارشد دولت نیز تسری یافته و فرصت لازم برای دور شدن از حاشیه‌ها و تمرکز بر مسائل اصلی مردم را فراهم کرده است.

    خارج شدن روابط قوا از رقابت منفی (همراه با آسیب) به همکاری برای خدمت. این اتفاق، تابعی از رویداد اول است. شاید بتوان ادعا کرد که در تاریخ جمهوری اسلامی شیوه تعامل و همکاری قوا در دغدغه‌مندی برای حل مشکلات و همکاری جهت پیشبرد امور و حل مشکلات مزمن و ساختاری، انسجام و وحدت کلمه و عمل، به شکل کنونی نبوده است. به عبارتی بعد از ۴ دهه از انقلاب یکی از آرزوهای رهبران انقلاب در یکپارچگی و وحدت کلمه در جهت تحقق آرمان‌ها و شعارهای انقلاب برآورده و پیام این همگرایی و انسجام نیز در خارج از کشور به روشنی دریافت شده است.
    ایجاد آرامش در سطوح مدیریتی کشور و فاصله گرفتن با بحران‌سازی‌های تصنعی و آسیب‌زا و تبدیل شدن هیأت رئیسه کشور به مرکز ثقل هم‌گرایی، صبر و تحمل و رواداری و کانونی برای تلاش و خدمتگزاری فشرده و شبانه‌روزی.
    روحیه گرفتن و امیدواری جریان انقلاب که به دلیل رویکردهای دولت‌ها و مجالس قبل و به حاشیه رفتن شعارهای انقلاب و مقابله بعضاً صریح با آرما‌ن‌های انقلاب عملاً دچار بیم و نگرانی شده بودند.
    انقلابی شدن رویکردها بویژه در حوزه‌های فرهنگ و سیاست خارجی. صراحت در موضعگیری در دفاع از مبانی ارزشی، دینی و انقلابی، میدان یافتن نیروهای جوان و انقلابی، پایبندی به شعارها و آرمان‌های انقلاب عملاً باعث تغییر ریل در برخی حوزه‌ها شده است.

​​​​​​​بازگشت به مردم، ارتباط وثیق با بدنه جامعه و برخورداری از روحیه مردمی صادقانه. عبور از احساس بی‌دولتی و ایجاد حسّ دولت زنده و در میدان با ۳۱ سفر استانی رئیس جمهور در عرض ۱۱ ماه و خلق صحنه‌هایی بی‌بدیل از همراهی و همدلی صادقانه با مردم در نقاط محروم و کم‌برخوردار، سرعت عمل در حضور در مناطق آسیب‌دیده از حوادث طبیعی و غیر طبیعی (در بعضی از حوادث سرعت حضور مسئولان در حادثه به گونه‌ای عجیب و زودتر از انتشار خبر حادثه بود مانند حضور رئیس جمهور در مناطق سیل‌زده کرمان در امتداد سفر مسکو و یا حضور وزیر کشور در واقعه سیل امامزاده داوود تنها چند ساعت بعد از حادثه و در شرایطی که رسانه‌ها و مردم تهران هنوز از عمق فاجعه مطلع نبودند)، سادگی و بی‌تکلفی صادقانه در مواجهات مردمی از جمله امتیازاتی است که دولت سیزدهم را در این زمینه از برخی دولت‌ها متمایز کرده است.     میدان یافتن جوانان انقلابی در نظام اجرایی کشور در امتداد بیانیه گام دوم انقلاب. راه یافتن جوانان انقلابی به بدنه دولت علاوه بر اینکه نفس تازه‌ای به دولت دمید، زمینه‌ای شد برای تغییر ریل نظام اجرایی و رشد جوانان وفادار به گفتمان انقلاب و عزت ایران و تجربه اندوزی و کادرسازی برای آینده مدیریتی کشور. این تغییر صورت گرفته به نفع نیروهای جوان اگرچه در مواردی نادر با آسیب همراه شد اما در مجموع به نفع نظام مدیریتی کشور خواهد بود که در سال‌های اخیر از پیری، سکون و ناتوانی مفرط در رنج بود.

تغییر ریل سیاست خارجی کشور از غرب‌باوری خسارتبار، به همسایه محوری واقع بینانه. وابستگی فکری، روحی و عملی دستگاه سیاست خارجی به غرب که باعث فرصت‌سوزی و خسارت و از دست رفتن برخی ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل جمهوری اسلامی در کنشگری بین‌المللی شده بود با تغییر رویکرد دستگاه دیپلماسی و قرار گرفتن همسایگان و سایر کشورهای خارج از حوزه تمدنی غرب در صدر توجهات ارتباطات خارجی و پرهیز از تک‌گزینه نشان دادن کشور و تکیه بر ظرفیت‌های واقعی و پرهیز از شرطی‌سازی جامعه با دادن آدرس خارجی برای حل مشکلات، فرصت‌های بی‌بدیلی را فراهم کرد که تنها یک نمونه‌ آن توسعه تجارت خارجی و ترانزیت و حل و فصل برخی مشکلات مزمن در ارتباطات بین‌المللی بوده است. زنده و برجسته شدن شعارهای امام و انقلاب در آستانه‌ دهه پنجم حیات طیبه انقلاب اسلامی از جمله عدالت‌خواهی، مقابله با اشرافیت، ساده‌‌زیستی، حمایت از مستضعفان، همنشینی با محرومان و همچنین سر دست گرفتن پرچم آرمان‌های انقلاب از جمله استکبار ستیزی، مقاومت، اتکا به داخل، عدم وابستگی. احیای شوراهای تخصصی در موضوعات مختلف کشور که به مرور و در دولت‌های قبل به دلایل گوناگون به تعطیلی کشیده شده بود. این شوراها به عنوان مراکز مهم مشورتی و سیاستگذاری در حوزه‌های تخصصی با دستور کار مشخص در مسائل مهم و مورد نیاز کشور بعضاً تعطیل و به فراموشی سپرده شده بودند. دوندگی، برخورداری از نشاط، مسئولیت‌پذیری، کار زیاد و وقت‌گذاری شبانه‌روزی رئیس جمهور که به عنوان یک نیروی پیشران می‌تواند مقوّم سایر بخش‌ها باشد و قطار دولت را با سرعت بیشتری به دنبال خود بکشد. فاصله گرفتن از مدیریت کارتابلی، از راه دور و با واسطه و تقویت نظارت میدانی، ستادی و بی‌واسطه رئیس جمهور از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها که نمونه‌های آن را تاکنون در وزارت راه و شهرسازی، نفت، جهاد کشاورزی و ...شاهد بوده‌ایم، از جمله کارهای بدیع، نمادین و البته اثرگذار است که می‌تواند در دراز مدت تا حدودی به اصلاح نقاط ضعف و نظارت دقیق‌تر بر نقاط آسیب برخی دستگاه‌های اجرایی بینجامد.
​​​​​​​