کاوش نیوز-وحید حاج سعیدی: با پیشرفت فناوری و افزایش ضریب نفوذ فضای مجازی در جامعه، روند بسیاری از امورات دچار تغییرات شگرف شد و شرایط انتشار عقاید و نظرات افراد نیز در این بین تغییر یافت. در حقیقت قبل از فراگیر شدن فضای مجازی در جامعه، انتشار اظهار نظر افراد مختلف جامعه حتی مسئولین نظام، مدیران و نمایندگان مجلس عمدتاً از طریق انجام مصاحبه، سخنرانی و یا نگارش مقالات و یادداشت ها در رسانه ملی و نشریات صورت می گرفت و قطعاً اینگونه اظهار نظر با مطالعه و کمترین خطای راهبردی همراه بود. با وجود چنین رویکردی کمتر به خاطر داریم که جراید یا رسانه ملی به انتشار اظهار نظر هنرپیشه ها، فوتبالیست ها، خواننده ها و ... در مورد مسائل غیر مرتبط با رسته فعالیت آنها پرداخته باشند.

اما در چند سال اخیر به مدد گسترش فضای مجازی و دربرگیری بالای این رسانه ها و امکان انتشار صوت و تصویر، بازار اظهار نظر در باب مسائل گوناگون اجتماعی ، فرهنگی، ورزشی، اقتصادی و ... داغ شده است و افرادی که در یک زمینه مثلاً ورزش، خوانندگی، هنرپیشگی و ... دارای مهارت و شهرت هستند ( سلبریتی) و حتی افرادی که دارای مهارت خاصی نیستند و به واسطه داشتن آیتم هایی نظیر چهره زیبا یا برخی فعالیت های غیر مجاز مثل شرط بندی، سرمایه گذاری های هرمی و ... به شهرتی رسیده اند (اینفلوئنسر) به راحتی می توانند نظرات شان را در باب موضوعات مختلف بیان و در فضای مجازی منتشر سازند. البته این همه داستان نیست و قصه آنجا غصه ناک می شود که این افراد بدون در نظر گرفتن مختصات شرایط موجود یا رویداد حادث شده، بدون داشتن سواد رسانه ای درخور و حتی بدون اطلاعات کافی از حادثه رخ داده، اقدام به انتشار نظرات مختلف و گاهاً خلاف واقع می کنند که در مواقعی این ایده پردازی منجر به التهاب در جامعه شده و چه بسا آسیب هایی جسمی یا روحی جبران ناپذیری به افراد وارد می شود.

به دیگر سخن با گسترش ابزارهای صوتی و تصویری در جامعه و شباهت بسیار نزدیک آنها به ابزار خبرنگاری، بسیاری از افراد جامعه گرفتار توهم داشتن توانایی فعالیت رسانه ای شده و با افزودن واژه فعال رسانه ای به انتهای منصب شغلی شان (نظیر فرهنگی و فعال عرصه رسانه، کارشناس حقوق و فعال رسانه ای، شاعر و فعال عرصه رسانه، قصاب و فعال رسانه ای و ... ) به خود اجازه می دهند در باب مسائل مختلف جامعه ( حتی بدون کسب آگاهی از مختصات و ابعاد حادثه ) اظهار نظر کنند! این مدل فعالیت رسانه ای بی محتوا و بدون مطالعه و آگاهی از قوانین بی شباهت به مسافرکشی افرادی نیست که در مسیر بازگشت از اداره به منزل چند مسافر هم جابجا کنند تا پول سیگاریا بنزین خودروی شان تامین شود.

بی هیچ تردید قضاوت یا اظهار نظر افرادی که تفاوت یا املای صحیح  معدنی و مدنی یا قضایی و غذایی را نیاموخته اند فاقد محتوی علمی و اجتماعی است و حتی اگر بپذیریم این افراد نیاز به دیده شدن ندارند و به اندازه کافی مشهور هستند، قطعاً نیاز به آموزش دارند!

اولین گام در آموزش نیز آشنایی با پذیرش عواقب اظهار نظر خلاف واقع یا ملتهب کننده جامعه است که در کشور ما متاسفانه هیچ زیرساخت یا برنامه ای برای روشنگری در این خصوص طراحی نشده است و افراد بدون واهمه از عواقب انتشار یک خبر یا حتی شایعه به تولید یا باز نشر آن می پردازند!

جا دارد مسئولان حوزه فرهنگ و رسانه و دست اندرکاران فضای مجازی با درایت و مداقه بیشتر ضمن توجه به مقوله آموزش و توسعه سواد رسانه ای در جامعه، در جهت مقابله جدی با برهم زنندگان آرامش جامعه و انتشار دهندگان اخبار کذب نظرات پوچ و التهاب آمیز و شایعات بی اساس (در هر مقام و جایگاه)، عزم خود را جزم کرده و زمینه را برای استفاده منطقی و مثبت از این فضای پرکاربرد فراهم سازند.