این نوشتارمتن بازنگری شده سخنرانی حقیر به مناسبت سالگرد  فعالیت"گلستان ما" درنشست با منتقدین درسال93 میباشد که تقدیم می شود.

      عکس روی توچو درآینه جام افتاد   صوفی از پرتو می درطمع خام افتاد

مقدمه این نوشتار را باجملات آغازین بودریار از کتاب آمریکا شروع می کنم: "توجه! اشیا درآینه نزدیک ترازآنی هستند که به نظر می رسند!"

حقیر در نوشتار دیگری درباب رسانه ونسبت آن با تفکر- رسانه ، مخاطب وتفکر- به طرح مسایلی پرداخت وازتکرار آن دراین نوشتار جهت جلوگیری از اطناب خود داری می شود، اما دراین سطور برآن است تا درباب ماهیت رسانه وکارکرد آن و باز تعریف نسبت قوم ایرانی با رسانه بپردازد، آنهم با نگاهی به اندیشه  سید شهدای اهل قلم شهید آوینی.

درغرب از دوران رنسانس به بعد عالم غربی تغییرکرد ونوع تلقی از هستی نیز تغییرنمود واین جمله مارکس را که تاکنون فلاسفه جهان را تفسیرمی کردند اما اکنون صحبت برسرتغییرآن است درحقیقت از دوران رنسانس وتوسط بشرغربی رقم خورد وعالمی را بنیان نهاد که به آن مدرنیته اطلاق شد.

درقرون منتهی به قرن بیستم مدرنیسم شدت گرفت وبه جهان غیرغربی نیز سرایت کرد وبه نحوی بسط پیداکرد وطرح توسعه نیز درحقیقت بسط مدرنیته درجهان غیرغربی بود که ازآن بعدها غربی ها به جهانی سازی –غربی سازی جهان- یادکردند.

برای اینکه این امر تحقق پیداکند- چه آماده سازی بسترپذیرش چه تحمیل فرهنگی- رسانه نقش اساسی می تواند ایفاکند چراکه رسانه یکی از ارکان جهان جدید قلمداد می شود وامروزه باتبدیل رسانه ها به اشکال جدیدتر- سمعی وبصری ومجازی- تبدیل فرهنگ ها به فرهنگ واحد جهانی –نظم نوین جهانی- آسان شده است واین گونه رسانه می تواند تاثیرگذارباشد.

گزاف نیست این که برخی جهان جدید را جهان رسانه ای نامیدند چراکه رسانه خود عالمی است وجهانی شده است.جهان رسانه ای یا رسانه جهانی خود بنیاد است ومخاطب محور، از سویی درجهت دهی افکارعمومی ومردم جهان درراستای آنچه ازآن یادشد نقش بدیهی دارد.علاوه برخودبنیادبودن ومخاطب محوری، به جهت دهی افکارعمومی ومردم جهان اشارت شد که خود ممکن است چندوجه داشته باشد:غفلت از وجود،سرگرمی، وگزینش رویدادهای تاریخی واجتماعی برای جامعه ازکارکردهای دیگری است که می توان برای رسانه قایل شد.اتمسفرتبلیغاتی غرب که انسان وجوامع را زیربمباران تبلیغاتی وباران اسیدی خود قرارداده  ارمغانی جز غفلت از حقیقت وامتناع از آن ندارد.

ایجاد سرگرمی وذایقه آفرینی به نوعی از سبک زندگی می پردازد که منجر به شکل گیری طبقات اجتماعی می شود... گزینش رخدادهای اتفاق افتاده درهستی ما را درنوعی از تفسیر تحمیلی از وقایع تاریخی اسیرمی کند واین حصرگرایی خبری نوعی انسان جدید رامی سازد که هویتی کاذب دارد وآگاهی اش آگاهی قلابی وکاذب است.

اگرماهیت وغایت وحتی کارکرد رسانه این است چه بایدکرد؟ رسانه درانقلاب اسلامی چه می تواند بکند وچه نسبتی با انقلاب اسلامی دارد؟ پاسخ این پرسش را باید بامراجعه به اندیشه سید شهدای اهل قلم شهید آوینی یافت.

انقلاب اسلامی به مصداق اولین انقلاب ضد مدرن فرامدرن به تعبیرشهید آوینی فصل توبه بشرازتجدد است که از دوران رنسانس تاکنون چنین اتفاق عالم گیری رخ نداده است. پس،ازآنجا که انقلاب ما با مدرنیته در ساحت هستی شناسی ومعرفت شناسی درتضاد هست درروش ها- متد ومتدولوژی- نیز باید متفاوت باشد.

شهید آوینی به نقل از نیچه می گوید: خانه هایتان را دردهانه آتشفشان بناکنید! جهان رسانه ای غرب با ماهیت سامری وارش چون تارهای عنکبوتی است که باید براین ویرانه، جهان جدیدمان را بسازیم. استفاده از ظرفیت تکنولوژی وتکنولوژی  رسانه ای با تصرف وتغییرماهیت آن راهکاری است که شهید توصیه می کند. باید به تسخیررسانه پرداخت تا امکان های جدیدی فرا رویمان باز شود:

ای بیخبر بکوش که صاحب خبر شوی- تاراهرونباشی کی راهبرشوی

 به عبارتی ما درتعریف وحرکت درمسیرومصیرخود باید به تبیین مجدد بپردازیم واز تجدد عبورکنیم وآن عهد ازلی را تجدید کنیم:

  این مدعیان درطلبش بیخبرانند- آن راکه خبرشد خبری باز نیاورد

این حرکت نه درراستای توسعه غربی  بلکه درسیر به آنچه از آن به عنوان "راه فطرت" یادکردیم می باشد. رسانه سلطه که برفضای فرهنگی جهانی سلطه رسانه ای دارد جهان را نه آنچنان که باید باشد ونه آنچنان که هست به مخاطبان نشان نمی دهد ورسالت ما اقتضا میکند این مسخ وفسخ ونسخ شدگی دراین فضای رسانه ای را اصلاح نموده وبشر را از فلک زدگی بیرن بیاوریم چراکه جریان رسانه ای حاکم برجهان  برای هستی غایت فرابشری قایل نیست وذات آن نیست انگارانه است وبی جهت نیست اگر ازآن به" رسانه فترت " یاد می کنیم واز سویی دیگر ما با تاکید بر حقیقت انسان وحرکت در "مسیرفطرت" راه را برای آزادی بشر از این عصر عسرت بازنموده وایجاد آگاهی اجتماعی وتاریخی کرده تابشر باردیگر به قرب وجود برسد ووجود حقیقی وحقیقت وجود را با این خود آگاهی تاریخی به جان درساحت جمعی  نیوشا باشد،به امید آن روز:     

                                                          جان نباشد جز خبر درآزمون          هرکه را افزون خبر جانش فزون

                                                                        اقتضای جان چوایدل آگهی است           هرکه راافزون خبرجانش قوی است!( مولوی)

حسین پایین محلی