فقدان درک جایگاه ملی و بین المللی منطقه آزاد اینچه برون /منطقه آزاد اینچه برون یک پروژه ضد تحریمی و تحول آفرین بین المللی

کاوش نیوز-دکتر حسن بیارجمندی فارغ التحصیل دانشگاه وزارت خارجه روسیه: رهبر معظم انقلاب اسلامی در بعُد بین المللی نگاه وسیع جغرافیای و فرامرزی و نیز عدم محدود شدن در چهاردیواری کشور را بعنوان یک سیاست اصولی و انقلابی مطرح و صریحا اعلان نموده اند که :«این امتداد عمق راهبردی گاهی اوقات از واجب‌ترین واجبات کشور هم لازم‌تر است که مورد توجّه قرار بگیرد که خیلی‌ها متوجّه به این نیستند، خیلی‌ها توجّه به این ندارند. »

این بیانات راهبردی در کنار تاکیدات معظم له در چند سال پیش از آن راجع به تعامل گسترده با دنیا در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه‌ی اقتصادی وعدم انحصار و محدود کردن آن با غرب؛ ضامن تحقق توصیه های پنجم (استقلال و آزادی) و ششم (عزت ملی، روابط خارجی) گام دوم انقلاب اسلامی و در افق چشم انداز آن است.

 در همین راستا و با عنایت به سیاست خارجی کلان اعلانی معظم له مبنی بر : «در سیاست خارجی، ترجیح شرق بر غرب، ترجیح همسایه بر دور، ترجیح ملّت‌ها و کشورهایی که با ما وجه مشترکی دارند بر دیگران، یکی از اولویّت‌های امروز ما است.» ؛بطور خاص منطقه آزاد اقتصادی اینچه‌برون در مرزهای شمالی ایران با شبکه ریلی بین المللی آن – که نسبت به سایر مناطق پیشنهادی از امتیازات برجسته به شرح ذیل برخوردار است :

_ می تواند دسترسی به بازارهای بزرگ صادراتی، برقراری توازن تجاری و رقابت بالای اقتصادی در شرایط تحریم، منافع سیاسی ، اقتصادی و امنیتی مشترک، نفوذ  کمتر دشمنان بر حوزه شرق، توان تکنولوژیکی و فناورانه بالای شرق و امکان انتقال آن به ایران ، وجود پول­‌ها و ارزهای متفاوت و امکان تبادلات کالا با کالا را در این وضعیت تحریمی فراهم نماید.

بی شک با عنایت به موقعیت جغرافیای سیاسی این منطقه و با وجود امتیازات یاد شده ؛ این منطقه آزاد می تواند بستر ساز شکل‌دهی به یک هاب اقتصادی جهانی و در طرح‌های بزرگ ترانزیت منطقه‌ای و بین‌المللی مبدل گردد که در انطباق کامل با سیاست ها و راهبرد های کلان صدرالاشاره از سوی مقام معظم رهبری است؛

الف: برجستگی کریدور ریلی اینچه‌برون بعنوان محور اصلی موافقتنامه عشق‌آباد _ که در سال 2011 بین ازبکستان-ترکمنستان-ایران-عمان و قطر به امضا رسید و بعدها هندوستان و قزاقستان نیز به این کریدور اضافه شدند

ب: در مسیرهای زمینی پروژه بزرگ «ابتکار کمربند و راه» چین نیز خطوط ریلی و جاده‌ای اینچه‌برون یک مسیر راهبردی در اتصال دو کریدور مجزا (مسیر شمال آسیای مرکزی و مسیر ایران) محسوب می‌شود

ج: در کریدور بین‌المللی شمال-جنوب نیز اینچه‌برون به عنوان یکی از مسیرهای جدی آلترناتیو بین دریای عمان و روسیه (از شرق خزر) محسوب می‌شود.

با این اوصاف کاملا پیداست که داشتن یک نگاه چهاردیواری به منطقه یاد شده و عدم محاسبه پیوندهای استراتژیک تکمیلی آن با عمق راهبردی نظام جمهوری اسلامی در عراق و سوریه – که در این مقطع تاریخی از واجب‌ترین واجبات کشور هم لازم‌تر است _ کشور را در این موقعیت حساس از دهه اول گام دوم انقلاب اسلامی با چالش های بیشتری مواجه خواهد نمود و منطقه شرقی دریای خزر را با وجود ظرفیت ها و استعدادهای ویژه از پیشرفت و عدالت مد نظر معظم له محروم می نماید و آثار واگرایانه آن در کل کشور بازتاب خواهد یافت.

تغییر جریان اصلی ترانزیت  قزاقستان از مسیر ایران به راه دریایی از آکتائو به بندر کاسپین در بندرانزلی ، توقف سرمایه گذاری ویژه برقی کردن راه‌آهن گرمسار به اینچه‌برون از سوی روسیه ، روند تجارت نزولی ، تشدید واگرایی سیاسی-امنیتی و کاهش روابط استراتژیک با کشور همسایه و دروازه اتحادیه گمرکی اوراسیا از جمله آثار بین المللی تاخیر و عدم تصویب منطقه یاد شده محسوب می گردد که در کنار آثار داخلی از جمله در استان گلستان در چند سال اخیر که در سایر بخش های اجتماعی و امنیتی در حال ظهور و بروز است؛ بخوبی نشان می دهد که مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادای وظایف خطیر محوله اخیر از سوی مقام معظم رهبری – که در احکام روسای پیشین و کنونی آن در سامان بخشیدن به مجموعه سیاست های کلی و ارزیابی کارآمدی و اثربخشی سیاست ها تاکید شده است - سیاست های صدرالاشاره و شرایط اقتضایی منطقه آزاد اینچه برون را فدای کلیت ۸ منطقه نموده است

بنابراین تصویب موردی منطقه آزاد اینچه برون با توجه به جایگاه ملی و بین المللی آن _که متاسفانه درک درستی از آن در تهران و استان وجود ندارد _ مغایرتی با بندهای ۱۱ و ۱۷ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و بند ۱ جزء «د» سیاست‌های کلی آمایش سرزمینی ندارد و می بایست بعنوان یک پروژه ملی ضد تحریمی و تحول آفرین بین المللی مورد  توجه مسئولین ذیربط قرار بگیرد.

ان شاء الله